We laten twee dagen de fietsen staan en gaan vanuit Kochkor met paarden en onze gids Ulan naar het nabij gelegen Köl o Kök meer op zo'n 3000 meter hoogte. We zitten ruim vier uur in het zadel, als het smaragd groene meer in zicht komt. Onderweg zien we met gras begroeide bergen, stapels rotsen en hele kolonies marmotten. Het laatste stuk voor het meer gaat steil omhoog, maar de paarden doen hun werk uitstekend. We volgen de oever van het meer, totdat we bij een vallei met diverse yurts komen. Onze gastfamilie ontvangt ons hartelijk en we krijgen de gastenyurt toegewezen. De rest van de dag observeren we in alle rust hoe er hier geleefd wordt. Deze mensen wonen alleen de maanden juli en augustus op deze hoogte met honderden schapen, koeien en paarden. In mei, juni en september bivakkeren ze een paar kilometer verder op een lager gelegen weide. In de winter leven ze in het dorp in een huis. Het leven in de bergen is eenvoudig en zwaar. Het water uit de rivier is ijskoud en drinkbaar en wordt gebruikt voor koken en wassen. Hoewel wassen?? Wij hebben hier nog nooit iemand zich zien wassen en kleren worden heel lang achter elkaar gedragen. Men maakt zich ook niet echt druk om de hygiëne! Alles, van vloer, tafel, servies, bestek en handen worden met dezelfde doek schoongeveegd! Er is geen koelkast en het wemelt van de vliegen. Er is wel altijd een toilethuisje boven een gat in de grond. Ons toilethok staat 200 meter van de yurt, is heuphoog en heeft een vijfsterren view over het meer! Het gezin bestaat uit moeder(36), vader(40), oudste zoon(15), dochter(14), het jongste zoontje(2) en een baby op komst. Het valt op dat er tussen de oudste en jongste kinderen een groot leeftijdsverschil zit. We zien dit later ook bij de andere yurts waar we zullen verblijven. Het heeft alles te maken met het runnen van de yurt. Als de oudste kinderen zelf een gezin gaan stichten, dan is er altijd een jongere generatie die de ouders blijft helpen. De kinderen draaien namelijk volop mee in "het bedrijf" de yurt. De oudste zoon is belast met het wegbrengen en ophalen van de kuddes. Het spreekt voor zich dat de jongens hier op zeer jonge leeftijd bedreven zijn in het paardrijden, zoals de kinderen in Nederland leren fietsen. De koeien en merries worden tweemaal daags door moeder en vader gemolken. De jonge kalfjes en veulens blijven vastgebonden bij de yurts achter terwijl de paarden en koeien de hele dag over de weiden zwerven. De verse koeienmelk wordt dezelfde dag door de centrifuge gehaald, dit proces duurt ruim twee uur, moeder en dochter wisselen elkaar hierbij regelmatig af. Zo ontstaat er kaymak (room) en van de melk wordt ayran (yoghurt) gemaakt. Als lekkernij maakt men van de melk gedroogde zure balletjes om onderweg op te knabbelen (kurut). De merriemelk is bestemd voor de meest favoriete drank van de Kirgiezen, de veel gedronken kumus. Dit drankje wordt ons vanavond bij het eten ook aangeboden en Robin waagt zich aan een schaaltje zeer zure gistende paardenmelk! Christel houdt het op een paar slokjes. Alle gerechten worden op het met mest gestookte "fornuis/kachel" klaargemaakt. De gedroogde koeien, paarden, geiten en schapenmest ligt voor het oprapen rondom de yurt. We helpen de dochter, die voor het eten en andere klusjes zorgt, een handje met stront schrapen en rapen! Als het weer omslaat en het begint te regenen, wat hier binnen het uur gebeurt, gebruikt men een gasstel voor nood. Er zijn meer toeristen in yurts om ons heen en vanavond hebben wij gezelschap van David uit Engeland. Hij is bezig aan een reis van 18 maanden, al eerder in Kirgizië geweest en wandelt veel. We slapen samen in de gastenyurt op kleurrijke matrasjes en onder en stapel dikke dekens, onze donzen slaapzakken blijven in de tas.
De volgende ochtend na het ontbijt gaan we opweg naar twee kleine gletsjermeertjes op ruim 3400 meter hoogte. Robin voelt zich niet helemaal goed en heeft geen trek. De klim is erg steil en de hoogte speelt ons parten! We zetten toch door en worden na twee en een half uur met een prachtig uitzicht beloond. Robin is inmiddels duizelig en misselijk en het weer slaat ook nog eens om. Tijdens de afdaling komt het onweer snel dichterbij en begint het te regenen. Robin gaat met een paracetamol direct in de yurt liggen, terwijl Christel bij de familie aanschuift voor de lunch, verse vis. Robin is na wat rust bijgekomen en we besluiten ondanks de weersomstandigheden te paard terug te keren naar het lager gelegen Kochkor. De kleine riviertjes onderweg zijn nu kolkende watermassa's. Gelukkig heeft Ulan veel ervaring en een sterk paard, dat ons veilig naar de overkant loodst. Het laatste stuk gaat Robin lopend naast het paard verder. Nooit geweten dat paardrijden zo'n belasting voor rug en knieën kan zijn. Terug in het guesthouse in Kochkor is de paracetamol uitgewerkt en kruipt Robin ziek en misselijk in bed. De volgende dag is hij gelukkig weer beter, maar nu is Christel ziek.
Vanuit Kochkor twijfelen we erg over de te volgen route naar Osh, waar we de grens met Oezbekistan zullen passeren. Naar Songkul en dan via Naryn en Kazarman, de rustige, kortere, maar zwaardere onverharde route of naar Songkul en dan de Suusamyrvallei in en verder over de hoofdweg naar Toktokul en Osh. Dit is de langere, drukke asfaltweg tussen Bishkek en Osh, maar is veel minder zwaar klimmen! We gaan voor de lange makkelijkere en waarschijnlijk ook mooiere weg en besluiten op de M41 te zien of we het te druk vinden. Een taxi tot bovenop de Kalmak Ashuu pas voor het Songkul meer haalt de eerste zware hobbel (klimmen van 1800 naar 3448 meter) uit het te fietsen traject. Achteraf een foute beslissing! Het is hier prima fietsen door een prachtig landschap. Ondanks de slechte staat van de weg is de beklimming behalve lang, nooit erg steil. Vanaf de pas dalen we per fiets makkelijk af naar het meer en onderweg komen Igor en Penny op de motor voorbij. Ze zaten bij ons in het guesthouse in Kochkor en zijn vanuit Nieuw-Zeeland naar Nederland opweg. We spreken af om samen aan het meer te kamperen veertig kilometer verderop. Net als de afgelopen dagen is hier ook geen peil op het weer te trekken. Het dreigt te gaan regenen en het onweer laat snel van zich horen. We mogen een uurtje schuilen in een yurt en krijgen thee met brood, abrikozenjam en kaymak. Het is weekend en dan komt er bij de yurts familie op bezoek met nieuwe voorraden uit de stad. Het gaat er allemaal erg ongedwongen aan toe en het is de normaalste zaak van de wereld dat wij hier zitten. Hoewel het onweer en zelfs hagelbuien ons blijven achtervolgen langs de zuidkant van het meer, fietsen wij stug door met onze regenkleding aan. De 40 kilometer hebben we gehaald, maar geen spoor van Igor en Penny te zien. Wel een aantal grote yurtkamps, waar groepen toeristen worden ondergebracht. Even verderop vragen we onderdak bij een enkele yurt. We willen onze eigen tent opzetten, maar als de donkere wolken zich samenpakken en de wind om ons hoofd raast, kiezen voor de iets veiligere optie. We slapen in de gastenyurt vanavond en eten vers gevangen vis uit het Songkul meer. Door het slechte weer beleven we de mooie omgeving niet optimaal. We besluiten nog een nachtje te blijven, maar nu wel in de eigen tent naast de yurt. Lekker lezen, wandelen, puzzelen, eten en genieten van het nomadenleven om ons heen.
De beklimming van de Kara Keche (3367m) pas staat op de planning. Het is stralend blauw, geen wolkje aan de hemel en nog lekker fris als we op de fiets zitten. We zien een aantal motorrijders bij een grote truck staan, maar kunnen niet zien of Igor en Penny er ook bij staan. De klim is over 30 kilometer uitgesmeerd en pas aan het eind gaat het soms veneinig omhoog over een slechte weg. Door het extra nachtje op hoogte hebben we niet veel problemen tijdens het klimmen. De vergezichten zijn prachtig en iedere bocht is het weer een verrassing wat we te zien krijgen. De afdaling gaat rap door de S-bochten. We slingeren langs een stoffige kolenmijn en aan de voet van de klim fietsen we door een nauwe kloof met prachtige rode rotsformaties. Drie Spanjaarden op de fiets komen ons tegemoet en adviseren ons hier te gaan kamperen, aangezien het verderop open en dor wordt. Zij gaan nog een stukje omhoog en we geven ze een aantal liter water mee, aangezien de rivier die ze volgen, vervuild is door de mijn. Wij stoppen bij een hutje langs de weg en worden met open armen ontvangen door een jong gezinnetje met 2 kinderen. Ze wonen zeer primitief in een eenvoudig hutje, waar het werkelijk stikt van de vliegen. We worden uitgenodigd voor thee met brood en mogen zelfs mee eten, maar gezien de omstandigheden nemen we de gok niet en gaan onder grote belangstelling op ons eigen fornuis aardappelen bakken met dopperwten uit blik en noodles erbij. We sluiten de dag af met een potje voetbal op een locatie waar menig profvoetballer jaloers op zou zijn, op het knollenveld na dan......
In de nauwe kloof duurt het even eer de zon de tent verwarmt. Met een uitgebreide fotosessie nemen we afscheid van de familie en beloven de foto's op te sturen. De route naar Chaek is langzaam omlaag. De weg is bar slecht en het is alweer vroeg heet. Christel voelt zich niet erg lekker. Eenmaal in het dorp gaan we opzoek naar een CBT guesthouse met goede douche. Voordat het centrum in zicht komt spreekt Kanykei (18) ons op straat aan. Of we opzoek zijn naar een slaapplaats? Ja, er is hier een douche! Zo ligt Christel dertig minuten later met 38,7 graden koorts op bed in een klein kamertje. De beloofde douche is uiterst geavanceerd op zonne-energie. Een zwarte afgedankte benzinetank van een vrachtwagen, waar de hele dag de zon op schijnt. Uiterst effectief, waterbesparend en milieuvriendelijk. Tip... ga niet douchen na zonsondergang! Helaas loopt de communicatie met de familie stroef, maar ze doen hun best. Het opvangen van buitenlanders is een spontane actie, aangezien wij zelf de prijs van de overnachting en het eten mogen bepalen. We mogen bij gebrek aan internet gebruik maken van het mobieltje van Kanykei en laten het thuisfront weten dat we nog leven. Er wordt vanavond verse Urumu (gestoomd deeg met vulling) voor ons gemaakt dat helaas pas om 22:30 wordt geserveerd, als wij al slaapdronken op bed liggen na de warme fietsdag. We blijven in Chaek hangen en komen er achter dat hier een Visa geldautomaat is. We pinnen voor de zekerheid extra Soms. In het centrum laten we onze foto's op een DVD branden en printen we de foto's voor de familie waar we gisteren hebben gekampeerd. Vervolgens direct door naar het postkantoor om ze te versturen.
Vanuit Chaek klimmen we langzaam van 1475 naar 2360 meter door de Suusamyrvallei via Kyzyl Oi. De weg is niet best, maar goed te fietsen en het stijgen gaat geleidelijk. De omgeving is prachtig met veel rode aarde om ons heen. Kyzyl betekent trouwens rood in Kirgisch en Turks, dus erg logisch en een naam die we meerdere malen op de kaart van Kirgizie tegenkomen. Het verkeer is hier te verwaarlozen en we hebben de weg voor ons zelf. Er zijn veel leuke kampeerplekjes aan de snelstromende rivier, maar het stuk naar Kyzyl Oi is maar 40 kilometer. We haasten ons niet en genieten van dit stukje Kirgizië. In Kyzyl Oi belanden we wel in een guesthouse van CBT (community based tourism) Deze landelijke door Zwitsers bedachte organisatie voor opvang van toeristen werkt zeer efficient en heeft een goede prijs kwaliteit verhouding. In de stad of regio waar je reist is er altijd een coördinator aanwezig. De coördinator heeft een lijst met gastgezinnen, waar roulerend gebruik van wordt gemaakt. Je komt op deze manier in aanraking met de lokale bevolking en op hun beurt profiteert de bevolking van de groeiende stroom toeristen die het land bezoekt. Het is altijd op basis van bed and breakfast en je kunt het avondeten er bij kopen. Het niveau van de guesthouses verschilt heel erg, met name op het niveau van de sanitaire voorzieningen. Vanuit Kyzyl Oi fietsen we verder via Kojumkol, waar de gelijknamige reus heeft gewoond. Echt een gehucht van niets. Er is hier een mausoleum te bezichtigen en er staat een 700 kilo zware steen die de reus zou hebben opgetild. Het kleine museum over de reus, net als het noodzakelijke restaurantje kunnen wij helaas niet vinden.
Na het dorp Suusamyr moeten we even in de stijgbeugels om de snelweg van Bishkek naar Osh te bereiken. Van een afstand zien we het vele verkeer van de kant van Bishkek uit de tunnel komen. Veel vrachtwagens, busjes, taxi's SUV's, traktoren en andere voertuigen. We eten ons eerst met een portie manti (pastadeeg gevuld met ui, vlees en aardappel) en een kop oploskoffie wat moed in bij een yurt langs de kant. De weg is van goede kwaliteit, maar hier nog erg smal. Christel wil bij het zien van al dat verkeer eigenlijk meteen rechtsomkeert terug naar Kochkor, om alsnog via Naryn en Kazarman naar Osh te gaan. Na het eerste stuk afdalen lijkt het rustiger, maar het is erg wisselend. De weg wordt gelukkig wel breder. Vooral bij achteropkomende vrachtwagens in combinatie met tegenliggers moeten we vaak de grindbak (vluchtstrook) in duiken voor onze eigen veiligheid, want met fietsers houden ze hier echt geen rekening en inhalen kan hier altijd en overal! We zijn opweg naar de Ala Bel pas op 3176 meter. We mogen daar 70 kilometer over doen en we zitten al op 2300 meter, dus klimmen mag je het niet noemen. De pas zit potdicht vandaag, maar zover komen we niet. Op dit stuk ben je geen kilometer alleen en is er altijd wel iets te koop. Wildkamperen is voor ons dan ook geen optie! We zetten de tent naast een van de vele yurts langs de weg om beschut te staan tegen de wind. Alle yurts bieden de passanten kurut en kumus aan en deze "lekkernijen" worden veel ingeslagen door de Kirgiezen op doorrreis. De laatste kilometers van de klim naar de Ala Bel pas worden steeds iets steiler met een klein stukje van 10%. Vooral na de afslag naar Talas. Bovenop is er geen "fotomoment", want het bord op de pas ontbreekt en het lijkt te gaan regenen. We duiken een yurt in voor thee en gleb (brood met de vorm en smaak van kleine oliebolletjes) en krijgen even later gezelschap van twee Engelse fietsers die opweg zijn naar Bishkek. Met de regen op onze kop en een temperatuurdaling van minstens 10 graden dalen we zo snel mogelijk af in de vallei naar Toktogul. We laten hier de hooglanden van Kirgizië definitief achter ons en we zijn in no-time naar een hoogte van 1000 meter gedaald.
en morgen....? morgen blijven we nog een dagje in Jalal Abad.
 |
| onze trouwe viervoeters Koek en Aska tijdens de tocht naar Kol o Kok |
 |
| Het eerste zicht op het prachtige meer.. |
 |
| Cowgirl Christel...... |
 |
| jongste zoontje (2) bij de yurtfamilie.... |
 |
| uitzicht op het meer ,het toilet en yurt op achtergrond |
 |
| tweemaal daags worden de koeien en merries gemolken. |
 |
| De paarden ....... |
 |
| de kraan om handen te wassen.... |
 |
| wandelen naar twee gletsjermeertjes op 3400 meter |
 |
| Er groeit van alles op deze hoogte.. |
 |
| Eenmaal boven aangekomen is de inspanning de moeite waard... |
 |
| Eerste blik op Song Kul... |
 |
| paardrijden leer je op jonge leeftijd. |
 |
| Het slechte weer is opkomst... |
 |
| prachtig gekleurde matrassen en dekens in de yurts |
 |
| Het met mest gestookte fornuis waar de melk staat te koken |
 |
| nieuwsgierig aagje...... |
 |
| prachtige wolkenspektakel boven Song Kul |
 |
| yurts en paarden daar draait alles om. |
 |
| Nog even genieten van de laatste zonnestralen. |
 |
| Robin maakt het ontbijt (pap met appel en kaneel) klaar |
 |
| Rinat (5) en Madina (8) met hun moeder (46) |
 |
| De westkant van het Song Kul opweg naar Kara Keche |
 |
| nog even snel oversteken... |
 |
| Het gaat op en neer over een mooi stukje weg.. |
 |
| .......en omhoog gaat het verder. |
 |
| de afdaling langs en door een kolenmijn. |
 |
| een colaatje, wat chocolade en een prachtige kloof. |
 |
| veel drinken in de hitte en op hoogte. |
 |
| op de thee bij een gezin onderweg |
 |
| .....in hun eenvoudige onderkomen voor de zomer. |
 |
| trots gezin bij de fiets (de foto's worden nagestuurd) |
 |
| kamperen op een toplocatie... tussen Kara Keche en Bayzak |
 |
| ..hobbelend opweg naar Chaek (gelukkig gaan we naar beneden) |
 |
| vers brood bij de bakker. |
 |
| we bellen de eigenaar van dit fotozaakje in Chaek om 10:00 uit zijn bed voor het branden van een DVD. |
 |
| verder door de Suusamyrvallei opweg naar Kyzyl Oi |
 |
| .....is dit echt een supermarkt?? |
 |
| onbeschrijfelijk mooie rotsformaties onderweg |
 |
| fietsend door de vallei naar Kyzyl Oi |
 |
| Kirgizische wastafel bij ons guesthouse in Kyzyl Oi |
 |
| en weer door naar Kojumkol |
 |
| Geen verkeer en de weg voor onszelf |
 |
| Het mausoleum voor Kojumkol de reus met de 700 kilo wegende steen ervoor |
 |
| Kirgizische architectuur. |
 |
| ons gastgezin in Suusamyr, waar we in de banya mogen! |
 |
| kan er nog meer bij?? |
 |
| Kumus wordt hier volop aan de man gebracht. |
 |
| Een paar maanden lang is dit het tijdelijke onderkomen van vele gezinnen |
 |
| Wat kunnen we hier eigenlijk allemaal eten??? Kumus, Kaymak, Kurdak, Kurut, enz... |
 |
| de beroemde kurut bolletjes. |
 |
| wie wil hier nu niet wonen???? |
 |
| bijna boven op de Ala Bel pas (3176m) |
 |
| gewoon een mooi plaatje.... |
 |
| eindelijk boven op de pas!!!!!! |
 |
| en weer naar beneden door een adembenemend landschap. |
 |
| he he even helemaal niets meer......! |
